تبیین موقعیت ژئوپلیتیک ایران

Authors

عبدالوهاب خوجم لی

abstract

چکیده موقعیت ژئوپلیتیک کشورها در طول زمان و تحت‏تأثیر عوامل مختلفی همچون جنگ­ها، انقلاب­ها، تحولات نظام بین­المللی و نظام جهانی و تغییر در موازنه­های قدرت همواره در حال تغییر و تحول می­باشد. ایران یکی از کشورهایی بوده است که ژئوپلیتیک آن در طول چهار دهه­ی گذشته دچار تغییر و تحولات زیادی شده است که علل آن را می­توان در طیف مختلفی از عوامل ژئوپلیتیک داخلی و خارجی جستجو کرد.  این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و کتابخانه­ای به دنبال بررسی روند تغییر و تحولات موقعیت ژئوپلیتیک ایران در دوره­های قبل و بعد از انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی بوده است تا بتوانیم چگونگی و علل این روند را مورد واکاوی و بررسی ژرف­تر قرار دهد. استدلال منتج از مقاله­ی حاضر، این است که روند تحولات ژئوپلیتیک ایران بسیار سریع و در دهه­های اخیر بیشتر متأثر از روند تغییر و تحولات درونی جامعه­ی ایران و پتانسیل­های قدرت­زایی درونی بوده است و عوامل خارجی و بین­المللی نقش ثانویه را در این روند داشته­اند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تبیین ژئوپلیتیک سازه های رقابت در جنوب شرق ایران

بندر اقیانوسی چابهار به­ لحاظ ژئوپلیتیکی عرصه­ رقابت­هایی است که می­توان آنرا در دو مقیاس بررسی کرد. در مقیاس اول، پاکستان با توجه به تداخل حوزه­ سرزمینی جنوب شرق ایران، به دنبال بهره­برداری حداکثری از توانش­ها و امکانات دو ایالت سند و بلوچستان است. در مقیاس دوم، پاکستان بنابر رقابت­ها و تنش­های خود با هندوستان، بندرهای اقیانوسی هند از خط مرزی جنوب شرق تا جنوب که شامل ایالت­های گجرات تا کرالا ا...

full text

جغرافیا، برساخت‌گرایی و تبیین برساخت‌گرایانه ژئوپلیتیک (معرفی رویکرد ژئوپلیتیک برساخت‌گرا)

ژئوپلیتیک به عنوان دانشی که ضلع سیاسی علم جغرافیا را تشکیل می‌دهد، در طول دوره‌های مختلف از مناظر و دیدگاه‌های مختلف بدان نگریسته شده است. از ژئوپلیتیک سنتی و نظریه‌های فردریک راتزل، هوفر و مکیندر، ماهان، اسپایکمن گرفته تا نظریه‌های کوهن و لاکوست و نهایتاً ژئوپلیتیک انتقادی و پست مدرن، هر کدام براساس اهداف و نحوه‌ی جهان‌بینی و تصورات خود، تأویلی خاص ارائه داده‌اند. اما آنچه باید مدّ نظر هر ژئوپلی...

full text

تبیین تاثیر ژئوپلیتیک روسیه بر موقعیت این کشور در ساختار نظام بین الملل در قرن 21

روسیه بعد از فروپاشی در سال 1991، جایگاه خود به عنوان یک ابرقدرت را از دست داد. با این وجود، روسیه همچنان کشوری قدرتمند است و دارای بزرگ ترین سرزمین ها در جهان می باشد. روسیه دارای گستردگی بی نظیری می باشد؛ این بزرگ ترین کشور جهان به گونه ای در نقشه سیاسی جهان قرار گرفته است که پنج هزار مایل از شرق به غرب و در یازده منطقه زمانی قرار گرفته است. موقعیت جغرافیایی آن، این امکان را برای روسیه فراهم ...

15 صفحه اول

تحلیل موقعیت ژئوپلیتیک ایران اسلامی به‌عنوان سُکان‌دارِ قدرت منطقه‌ای در نظام جهانی

چکیده     موقعیت ژئوپلیتیکی کشورها در طول زمان تحت تاثیر عوامل مختلفی چون جنگ ها، انقلاب ها، تحولات نظام بین المللی همواره در حال تغییر و تحول می باشد. ایران یکی از کشورهای با اهمیت منطقه بوده است که طی چند دهه گذشته تغییر و تحولات عظیمی را تجربه کرده است که علل وقوع آن را می توان به عوامل ژئوپلیتیکی داخلی و خارجی بسط داد. بر هم خوردن نظام دو قطبی، سبب تغییر ماهیت ژئوپلیتیکی ایران و به...

full text

تأثیر موقعیت ژئوپلیتیک بر راهبرد ملی (مطالعۀ موردی: جنوب شرق ایران)

بخش عمده‌ای از راهبرد ملی کشورها، تابعی از موقعیت ژئوپلیتیک آن‌هاست. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، ژئوپلیتیک درون‌مایه‌ای اقتصادی شد. از این‌رو، کدهای ژئوپلیتیک کشورها ناگزیر از همراهی با تحولات اقتصادی در مقیاس محلی، منطقه‌ای و جهانی است. این دگرگونی در روی­آوردن کشورها به منطقه‌گرایی و همگرایی منطقه‌ای که عموماً جهت‌گیری اقتصادی داشته‌اند، مؤثر است. در دورۀ حاکمیت گفتمان دوقطبی، کشور ایران به...

full text

ژئوپلیتیک شهری و تبیین مفهوم رقابت

گسترش شهرنشینی، توسعه فضایی و کالبدی و افزایش اهمیت و نقش‌ شهرها در عرصه‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و... زمینه‌ساز توجه بیشتر و تلاش بازیگران برای به کنترل درآوردن فضاها و افزایش حوزه نفوذ، رقابت بازیگران و خلق مناظر و ریخت خاصی در شهرها شده است. گسترش و تنوع مسائل و بارز شدن نقش سیاست و قدرت در شهر هم در سطح ملی و هم بین‌المللی، موجب توجه جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک به فضاهای شهری و شکل‌گیری شا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فصلنامه تخصصی جنگ ایران و عراق

Publisher: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس

ISSN

volume 11

issue 44 2013

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023